W skrócie:
- Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie ma obowiązek zawierać umowy użytkowania gruntów Skarbu Państwa pokrytych wodami. Dotyczy to podmiotów wykorzystujących te grunty na cele takie jak rekreacja, turystyka, sport, usługi czy energetyka.
- Wody Polskie są zobowiązane do zawarcia umowy, gdy grunty są niezbędne dla realizacji ustawowo określonych przedsięwzięć. Warunkiem jest często posiadanie wymaganego pozwolenia lub zgłoszenia wodnoprawnego oraz złożenie wniosku.
- Mimo tendencji do narzucania treści, umowa jest cywilnoprawna i wymaga zgodnych oświadczeń woli stron.
- Użytkownik powinien mieć możliwość wpływu na jej postanowienia. Korzystanie z gruntów jest odpłatne, a roczna opłata może być znacząca, choć ustawa przewiduje zwolnienia.
Charakter prawny, warunki zawarcia, zwolnienie z opłaty.
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie powinno zawrzeć umowę użytkowania gruntów pod wodami stanowiącymi własność Skarbu Państwa, z podmiotami, które z takich gruntów korzystają.
Dotyczy to m. in. gruntów pod wodami, które są wykorzystywane do prowadzenia przedsięwzięć w zakresie uprawiania rekreacji, turystyki, czy sportów wodnych (mariny, kluby sportowe), działalności usługowej (wypożyczalnie sprzętu wodnego, kawiarnie nad wodą), czy energetyki wodnej.
Z doświadczenia naszej Kancelarii wynika, że Wody Polskie narzucają treść takich umów oraz termin ich zawarcia.
Wskazać należy, że Wody Polskie obowiązane są do zawierania takich umów, lecz nie do końca jest tak, że powinny narzucać treść i warunki ich zawarcia. Oczywiście, w pewnym zakresie postanowienia takiej umowy będą determinowane przez przepisy ustawy Prawo wodne, niemniej jednak w znacznej części zawarcie i treść takiej umowy podlegać będą regulacjom prawa cywilnego. Oznacza to, że w pewnym zakresie należałoby zapewnić korzystającemu z gruntów pokrytych wodami Skarbu Państwa możliwość wpływu na treść takiej umowy. Umowa taka, jako umowa cywilnoprawna zawierana jest poprzez zgodne oświadczenia woli dwóch stron – Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie oraz użytkownika/przyszłego użytkownika gruntów pokrytych wodami, które stanowią własność Skarbu Państwa.
Warunki zawarcia umowy
Jak wspomniano powyżej, Wody Polskie obowiązane są do zawierania umów z użytkownikami gruntów pod wodami należących do Skarbu Państwa, jeżeli grunty te są niezbędne dla realizacji określonych ustawowo przedsięwzięć (ich przykłady podano powyżej). Jednakże umowy takie mogą być zawierane tylko wówczas, gdy użytkownik gruntów legitymuje się pozwoleniem lub zgłoszeniem wodnoprawnym, o ile są one wymagane przez przepisy Prawa wodnego. Ponadto, zainteresowany powinien złożyć stosowny wniosek do Wód Polskich o zawarcie umowy.
Opłata
Oddanie gruntów pokrytych wodami, które stanowią własność Skarbu Państwa następuje za opłatą roczną. Stawki takich opłat są zróżnicowane. W ustawie Prawo wodne przewidziano jednak pewne wyjątki od obowiązku ponoszenia tych opłat. Wysokość opłaty rocznej może być znaczna. Warto więc ustalić, czy rzeczywiście zachodzi konieczność jej zapłaty, czy też można w tym zakresie skorzystać z ustawowego zwolnienia.